AJANSSPOR HABER
Spor Toto Muhteşem Lig’de haftanın maçında Trabzonspor ile Fenerbahçe karşı karşıya geldi. Trabzon’daki çaba öncesi bordo mavili tribünlerde açılan dev pankartta yer alan tabirler dikkat çekti. Pankarttaki tabirler Fenerbahçe’ye göndermeler içeriyordu.
Dev pankartta Fenerbahçe’ye gönderme
Osmanlı İmparatorluğu’nun üç büyük imparatoru; Fatih Sultan Mehmet, Yavus Sultan Selim ve Yasal Sultan Süleyman’ın birlikte resmedildiği pankartta şu tabirler yer aldı: “Fatih’in fethettiği, Yavuz’un yönettiği, Yasal’ın doğduğu kenttir. Haddini bilen merttir. Vatan ayrılamaz tektir. Cumhuriyet içinde Cumhuriyet kuran namerttir. Ne memnun Türk’üm diyene.”
Fenerbahçe Cumhuriyeti’ni Beşiktaşlı buldu
“Cumhuriyet içinde Cumhuriyet kuran” tabiri kendisini “Fenerbahçe Cumhuriyeti” olarak isimlendiren Fenerbahçe Spor Kulübü’ne bir gönderme olarak algılandı. Sarı lacivertlilerin bu söze nasıl bir tepki vereceği merak konusu.
Sarı Kanaryalar’ın kullandığı “Fenerbahçe Cumhuriyeti” tabirinin nereden geldiği konusunda futbol kamuoyun çok fazla bilgi sahibi değil. Bu ismin ortaya atan ne gariptir ki bir Fenerbahçeli deği. “Fenerbahçe Cumhuriyeti”nin isim babası Beşiktaşlı bir gazeteci!
Fenerbahçe Cumhuriyeti’nin isim babası
Fenerbahçe’nin adeta ikinci ismi olarak benimsediği ve resmi bir çok açıklamasında ve etkinliğinde geçirdiği “Fenerbahçe Cumhuriyeti” ismini birinci kullanan kişi gazeteci Yalçın Doğan’dır. Doğan bu ismi Fenerbahçe tarihinden kesitler içeren kitabına isim olarak koydu. “Fenerbahçe Cumhuriyeti” isimli kitapla birlikte bu kavram sarı lacivertli toplulukta çok benimsendi.
Fenerbahçe efsanesi Deringör’e danıştı
Fenerbahçe’nin efsane isimlerinden merhum Halit Deringör, 2015 yılında Aydınlık gazetesindeki köşesinde yazdığı bir yazıda Yalçın Doğan’ın kelam konusu kitabı nasıl yazdığını şöyle anlattı: “O sırada ben Cumhuriyet gazetesinde görevliydim. Herkesin bildiği, tanıdığı Yalçın Doğan ile bir arada. Yalçın Doğan, Beşiktaşlı.Bir gün ‘Halit ağabey ben bir Fenerbahçe Cumhuriyeti kitabı yazmak istiyorum. Yardım eder misin?’ dedi. Hiç duraksamadan ‘Evet’ dedim. Kaynak için görüşmesi gereken şahıslarla tanıştırdım ve de uzun bir çalışmadan sonra Fenerbahçe Cumhuriyeti isimli kitabı yazdı.”
Kitap 1989 yılında çıktı büyük ilgi gördü
Yalçın Doğan, kulübün toplumsal tesirinin yanı sıra devletin bir çok kurumundaki nüfuzuna atfen “Fenerbahçe Cumhuriyeti” ismini kullandı. Yalçın Doğan, Ajansspor Genel Yayın Direktörü Kenan Başaran’a, 2008 yılında Referans gazetesinde çalışırken verdiği röportajda 1989 yılında yayımladığı kitabın çok büyük ilgi gördüğünü belirtirken, siyaset dünyasında da kitabın yankılandığını anlattı. Doğan, “Çünkü ‘Fenerbahçe Cumhuriyeti’ spor-siyaset bağlantısını vurgulayan bir tabirdi ve o güne kadar kullanılmamıştı. Lakin Fenerbahçeliler ikinci yayıma o kadar ilgi göstermedi. Zira özel kurumlar, partiler, dernekler vs resmi tarihten yanadır. Zati kulüp 100. yılında kendi resmi tarihini yazdı.”
Neden “Beşiktaş Cumhuriyeti” demedin
Beşiktaşlı olan Yalçın Doğan, röportajda Fenerbahçe Cumhuriyeti ismiyle kitap yazdığı için siyah beyazlı etrafından reaksiyonlar aldığını da belirtti: “Taraftarın dışında Beşiktaş topluluğunun da serzenişlerine göğüs germiş Yalçın Doğan: “Bana, ‘Bir kitap yazıp ismini Fenerbahçe Cumhuriyeti koydu. Bu isim onları yere göğe sığdırmıyor. Sen Beşiktaşlısın nasıl bu türlü bir iş yaparsın? Neden Beşiktaş için yapmadın’ diyorlar. Bu da anlaşılır değil. Beşerler sembollerle muharrir. Günlük siyasi yazılarda bile bu bu türlü. Niçin Fenerbahçe için kullandım? Zira Türkiye Cumhuriyeti ile Fenerbahçe’nin ilgisi fevkalade bir halde iç içe.”
Neden “Fenerbahçe Cumhuriyeti” ?
Yalçın Doğan’ın Fenerbahçe Cumhuriyeti tabirini kullanmasına neden olan; sarı lacivertli topluluğun tesirini dair kitapta yer alan çarpıcı tespitler ise şöyle:
1. 1908 İhtilalilini yapan İttihat Terakki’den bugüne kadar hem asker hem de sivil iktidar, halka ulaşmada Fenerbahçe ile bağlantıda oldu.
2. Askerlik sorunu olan sarı lacivertlilerin efsane futbolcusu Zeki İstek Sporel için Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) özel bir af çıkarttı. Asker kaçağı olduğu gerekçesiyle gözaltına alınan Kanarya’nın yıldız golcüsü Cemil Turan, askerlerin ortaya girmesiyle özgür bırakıldı.
3. Periyodun Başbakanı Bülent Ecevit, Fenerbahçe Lideri Emin Cankurtaran’a “Şampiyon olan Fenerbahçeli futbolcuları sanki CHP’ye kaydedebilir miyiz” diye ricada bulundu.
4. Ankara Esenboğa Havalimanı’nda “Fenerbahçe Ankara Büyükelçisi lütfen danışmaya” halinde anons yapıldı.
5. Muğla Bodrum’da ezan okuyan bir imam minareden “Allahü ekber Allahü ekber, en büyük Fener” dedi.
6. 1970’leri Türk Hava Kuvvetleri Kumandanı Muhsin Batur, İhsan isimli Gençlerbirliği futbolcusunun Fenerbahçe’ye transferini yetiştirmek için Urfa’ya askeri jet kaldırdır. Kötüğü Urfa’da olan oyuncuların evraklarının buradan alınması için askeri uçuk kallanıldı.
7. Periyodun Başbakanı Turgut Özal, özlediği için Fenerbahçe’nin yıldız futbolcusu Rıdvan Dilmen’i gece yarısı 02.30’da yatağından kaldırtıp konutuna getirtti.
8. 12 Eylül askeri darbesini yapan Ulusal Güvenlik Kurulu Üyeleri, yalnızca tanışmak için Fenerbahçeli futbolcuları Ankara’ya davet etti.
9. 27 Mayıs askeri darbesine karşı bir tavırda olduğu için askeri idare, Fenerbahçe Kulübü’nü kapatma teşebbüsünde bulundu.
Ezeli rakipleri Fenerbahçe Cumhuriyeti’ne karşı
Yalçın Doğan’ın kitabından sonra Ali Şen’den Aziz Yıldırım ve Ali Koç’a kadar Fenerbahçe Spor Kulübü Liderleri da çeşitli vesilelerle “Fenerbahçe Cumhuriyeti” sözünü kullanageldi. Ezeli rakipleri Beşiktaş ve Galatasaray da birtakım derbi maçlarında sarı lacivertlilerin kendilerini bu türlü tanımlamalarına karşı tavır içeren pankartlar açtı. Son olarak Trabzonspor da bu tanıma itiraz etti. Fakat bunu yaparken kullandığı birtakım sözler toplumsal medyada ağır bulundu.
