AJANSSPOR – İNCELEME
Futbol ve borç denilince akla evvel dört büyük kulüpler geliyor. Onların ne kadar berbat yönetildiği daima olumsuz tenkit konusu oluyor. Evet, büyük kulüpler ekonomik ve sportif manada harika yönetilmiyor ancak yeniden de sahip oldukları büyük potansiyel sayesinde yeterli makus ayakta kalmayı beceriyorlar. Pekala Anadolu kulüpleri? Birçok kulüp kapandı yahut kapanmakla yüz yüze geldi. Anadolu’daki kulüplerin genel heyetlerinde ne oluyor, ne bitiyor medya çok yakından takip etmiyor. Lakin kulüp battığında küçük bir haber konusu oluyor, o kadar.
5. şampiyon Bursa, futbolu bırakan topçu alıyor
Futbola 1.5 yıl orta veren Özer Hurmacı, geri dönme kararı aldı. Nereye? 5. şampiyon olarak ismini tarihe yazdıran Bursaspor’a… Altyapısından Ozan Tufan’dan Enes Ünal’a, Zeki Çelik’ten Altay Bayındır’a, Serdar Muhterem’den Okan Yılmaz’a, Sercan Yıldırım’dan Volkan Şen’e kadar birçok oyuncu yetiştiren Bursaspor, TFF 2. Lig’de hayatta kalma savaşı verirken, futbolu bırakmış bir isimden medet umar hale geldi. TFF 2. Lig’de 16. sırada yer alan ve kümede kalma savaşı veren Bursaspor’un 1 milyar 58 milyon borcu bulunuyor.
Anadolu’nun birinci yıldızı Eskişehir iflasa doğru
1960’larda Türk futbolunun en önde gelen kulüplerinden olan; Fethi Heper üzere üniversiteli futbolcuların öncülüğünde şampiyonluk çabası veren Eskişehirspor da bugün TFF 3. Lig 1. Küme’de son sırada yer alıyor. Yakın vakitlerde Alper Potuk, Tarık Çamdal ve Erkan Güçlü üzere parlayan yıldızlardan büyük bonservis gelirleri elde etse de idare zaafları nedeniyle kulüp bugün batma noktasında. Başka kulüplere olan borçlardan dolayı transfer yasakları yiyor daima. Transfer yasakları ve puan silme cezaları alan Eskişehirspor’un borcu 300 milyon lira civarında.
Borçsuzluğuyla övünen Gençlerbirliği çöküşte
İlhan Cavcav’ın 40 yıllık başkanlık periyodunda borçsuz tek kulüp olarak nam salan ve bir iki dönemlik istisnalar dışında Harika Lig’in gediklilerinden olan Gençlerbirliği de bugün can çekişen kulüplerden. Cavcav’ın vefatından sonra oğlu Murat Cavcav’ın koltuğa oturmasıyla çöküş başladı. Kulüp kısa müddette borçlu hale geldi. Cavcav idarelerinde uzun yıllar bulunan Niyazi Akdaş bugün kulübün lideri. Kulübü düze çıkartabilecek mi, merak konusu. Vakit zaman Gençlerbirliği’nin şirketleştirilip satılacağı tezleri da ortaya atıldı. TFF 1. Lig’de son sırada bulunan Gençlerbirliği’nin toplam 200 milyon lira borcu bulunuyor.
İlk şirket kulüp Malatya 2. kere batma yolunda
Yeni Malatyaspor, geçen dönem Muhteşem Lig’deydi. Pandemi devrinde küme düşmesine karşın, TFF’nin düşmeyi kaldırması üzerine ligde devam etti. Fakat buna karşın bundan ders alamadı ve geçen dönem alt ligin yolunu tuttu. Bilhassa yabancı futbolcularla yapılan kabarık kontratlar, ödemelerin yapılmaması ve CAS’ta davaların kaybedilmesi kulübü büyük ziyanlara uğrattı. Satılan futbolculardan elde edilen gelirlerin ne halde kullanıldığı da muamma. Malatyaspor, 1990’larda özel şirket olan birinci futbol kulübü oldu. Lakin, makûs idare yüzünden kulüp kapandı. Ve bugün yerine ikame edilen Yeni Malatyaspor da baş aşağı gidiyor. TFF 1. Lig’de 16. sıradaki Yeni Malatyspor’un borcu 400 milyon TL.
Akhisar şampiyonluktan tabana vurdu
Akhisarspor, Harika Lig’e geldiğinde idare biçimiyle de övgülere mazhar olan bir kulüptü. Hamza Hamzaoğlu ile ligde istikarlı bir çizgi yakaladılar. Sonrasında kadronun başına geçen Okan Buruk, Akhisarspor’u Türkiye Kupası şampiyonluğuna ulaştırdı. Buna rağmen muvaffakiyetin geldiği noktada çöküş de beraberinde geldi. Kulüp 3 yıl üst üste lig düştü. Kulüpte son 2 yıldır daima idare hengameleri yaşanıyor. Mahkeme kapılarında sürünen kulüpte futbolcular alacakları için birçok defa egzersizleri boykot etti. TFF 3. Lig 3. Küme’deki Akhisarspor, sondan ikinci basamakta. Kulübün borcu 30 milyon liranın üzerinde.
Battı ismi lakin ‘Efsane Orduspor’ oldu!
26 yıl ortadan sonra; 2011 yılında Muhteşem Lig’e yükselen kulüp maksat olarak 3 yılda Avrupa kupalarına iştirak koydu. Lakin 5 yılda 5 lig düşüp battı. 180 milyon lira borcu olan kulüp ‘Efsane Orduspor’ ismiyle tekrar alanlara dönmeye çalışıyor. Kulüp halihazırda kayyum idaresinde bulunuyor. 52 Orduspor idaresi geçen yıl yaptığı açıklamada, Efsane Orduspor ile birleşip yola Orduspor olarak devam etmeye hazır olduklarını duyurdu. Lakin bu davet karşılık bulmadı. Efsane Orduspor, önümüzdeki Mart ayında amatör küme maçlarına çıkarak tekrar küllerinden doğmayı hedefliyor.
Asırlık Mersin kapatıldı, sonra İçel oldu
Akdenizin esaslı kulüplerinden Mersin İdmanyurdu, 28 yıl ortadan sonra 2014’te Üstün Lig’e çıkmayı başardı. Lakin yalnızca 2 dönem oynadıktan sonra küme düştü. Ve o da birçok benzerinde olduğu üzere, tepeyi gördükten sonra tabana gerçek süratle yol aldı. 1925 yılında kurulan kulüp, ağır borç yükünü kaldıramayınca 2019’da kapanma kararı alındı. Kulüp için açıklanan en son borç ölçüsü 77 milyon liraydı. Yola devam formülüyse yeniden bilindik oldu. İçel İdmanyurdu Kulübü, ismini Yeni Mersin İdmanyurdu Futbol AŞ olarak değiştirdi. Kulüp halihazırda 3. Lig 1. Küme’de liderlik koltuğunda oturuyor.
Kardemir Karabük’ü sodalarla bitirdiler!
Kardemir Karabükspor, fabrika ve sendikanın birlikte desteklediği bir kulüp olarak, Harika Lig’e kadar çıktı. 90’larda Harika Lig’de kısa süren macerasıyla tekrar de sempati toplamıştı. 2000’lerde bir defa daha Muhteşem Lig’de geldi. Kardemir Demir Çelik Fabrikası ile Çelik-İş Sendikası’nın sağladığı kaynakla bir nevi işçi-patron el ele sloganıyla kulüp, 2010’da en üst lige kadar çıktı. 2013-14 döneminde Türkiye’yi Avrupa’da temsil etti. Fakat bu model de iflasla sonuçlandı. Kulüpte inanılmaz yolsuzluklar yaşandı. Misal, kulüp defterlerine nazaran 1 ayda 7 milyon 200 bin liralık soda tüketilmiş! Ki bu sayı doların 3 liralar düzeyinde gezindiği periyoda ilişkin. Tekrar kayıtlara nazaran kulübe her ay 2 tır peynir alınırken 120 bin adet de yatak örtüsü alınmış! 200 milyon lirayı aşan borcu olan kulüp geçen Ekim ayında Bölgesel Amatör Lig’den de düşürüldü.
Çanlar Gaziantep ve Kayseri için çalıyor
Haberde ismi geçen kulüpler dışında Adanaspor şirketleştikten sonra battı ve Ceyhanspor’un lisansıyla tekrar çabaya girişti. Göztepe üzere bir çınar amatöre kadar düştü. Karşıyaka yıllardır en alt liglerden geri dönemiyor. Manisaspor da batıp yeni isimlerle yola çıkanlardan. Bugün Muhteşem Lig’de yer alan Kayserispor, yıllar evvel küme düşmüş lakin Erciyesspor ile isim değişikliği yaparak yine Üstün Lig’de devam etmişti. Lakin bugün kulüp, puan silme ve transfer yasağıyla Muhteşem Lig’de güç günler yaşıyor. Puan silmenin eşiğinden dönen Gaziantep FK da iflas eden Gaziantepspor’un yerine ikame edildi. Lakin büyük imkanlarla yola çıkan Gaizantep FK’da da çanlar çalmaya başladı.
Kulüplere kontrol ve yaptırımda taviz veriliyor
Türkiye futbolunun en büyük sorunu kontrol ve yaptırım düzeneğinin yeterli işletilmemesi. Kulüplerin mali açıdan makûs yönetilmesine TFF idareleri genelde ‘idare ederek’ göz yumuyor. Kulüplerin genel konseyleri da idarelere hesap sormuyor. Daima lider değiştirip, kentin mahallî kurum ve kuruluşlarından mali dayanaklarla yol almaya çalışıyor. Lakin bu kısır döngü günün sonunda iflaslarla sonuçlanıyor. Kulüpler, sıkı bir biçimde denetlense ve uymadıkları kriterler nedeniyle odunsuz formda cezalandırılsa, sorunlar büyümeden önüne geçilebilir.
50 kulüp kritere uymadı 3 sefer erteleme verildi
TFF idaresi geçen döneme dair yaptığı değerlendirmede Ulusal Kulüp Lisans Kriterleri’ne uymayan 50 kulüp tespit etti. Bu kulüplere direkt yaptırım uygulamak yerine tam 3 sefer yeni müracaat için müddet ertelemesine gitti. Buna karşın koşullara uyamayan, Kayserispor, Erzurumspor, Denizlispor, Altay ve Yeni Malatyaspor’a 3 puan silme cezası verdi. Yeni Spor Yasası, mali ve idari açıdan kulüplere sıkı bir kontrol getiriyor.
Yeni Spor Yasası deva olacak mı, göreceğiz
Yasa çıkalı 6 ayı geçti. Kulüplere ahenk için belirli bir mühlet tanındı. Tüzükler değiştirilecek. Sonrasında bakalım yeni yasa tesirini gösterip kulüpler daha disipline olacak mı? Lakin kontrol ve yaptırım düzeneği odunsuz uygulanmadıkça hiçbir yasanın manası olmuyor. Türkiye’de evvelden de kulüplerin kontrolünü hakkıyla sağlayacak yasalar ve kurumlar vardı. Lakin yasa koyucu maddeyi uygulamak yerine daima tolerans gösterdi. Günün sonunda da birçok kulüp battı. Batanlar isim değişikliğiyle tekrar yola çıktı. Kulüpleri batıran yöneticilerse ellerini kollarını sallayarak ortada dolaşmaya devam ediyor.
