Antalya’da devam eden WinterLeague Convention Hosted by Antalyaspor (WL Convention) tertibinde, FIFA kokartlı eski hakem ve Türkiye Futbol Federasyonu (TFF) Hakem Eğitmeni Cüneyt Çakır, ‘Futbolda Dünyanın Hakemlerden Beklentisi Nedir?’ bahisli panele katıldı. UEFA Uzman Hakem Koçu Burçin Keskin moderatörlüğündeki panele UEFA Hakem Konseyi Üyesi Jaap Uilenberg de görüntü konferans tekniğiyle konuşmacı olarak iştirak gösterdi.
“Şampiyonlar Ligi ya da ulusal maçlarda yönettiğimiz performansları değerlendirmiyorlar”
Maçları takip etmenin 20 sene öncesine nazaran çok daha kolay olduğunu söyleyen Cüneyt Çakır, “Televizyon karşısına geçtiğimizde tek bir maç izleyebilirdik. O maçı izlemek için bir hafta boyunca beklerdik. Yalnızca TRT yayın yapardı. Pazar akşamları tahminen de İspanya Ligi’nden bir maç verilirdi. Biz de heyecanla beklerdik. Artık bu türlü değil. Artık hafta sonu her hangi bir kanalı açın. İstediğiniz lige ulaşabiliyorsunuz. Platformlar var, takip edebiliyorsunuz. Orada vazife yapan üst seviye yöneticiler, bizim yönettiğimiz her maçı takip ediyorlar. Yalnızca Şampiyonlar Ligi ya da ulusal maçlarda yönettiğimiz performansları değerlendirmiyorlar. Kendi ülkemizde yönettiğimiz performanslarla da kıymetlendirme yapıyorlar” diye konuştu.
“FIFA yöneticileri bizi tebrik etti”
2018 Dünya Kupası’nda yaşadığı bir anından bahseden Çakır, “2018 yılında Rusya’da düzenlenen Dünya Kupası’nda İngiltere-Hırvatistan yarı final maçını yönettikten sonra soyunma odasına iki üst seviye FIFA yöneticisi geldi. Bizi gösterdiğimiz performanstan ötürü tebrik ettiler. Yöneticilerden birisi, başkasına; ‘Ya çok sıkıntı maçtı. Bu hakemler çok âlâ bir performans gösterdiler bu şiddetli müsabakada’ diye konuştu. Başkası ise ona dönüp; ‘Bu Cüneyt için kıymetli bir şey değil, kendisi Türkiye’de 14 tane Fenerbahçe-Galatasaray maçı yönetmiş biri’ dedi. Yani derbilerin sayısına kadar her şeyi biliyorlardı” dedi.
“Biz hakemliği kendi içimizde yaşıyoruz”
Türk hakemliğindeki ilerleme sürecini daha düzgün anlayabilmek için, daha öncesine gidilmesi gerektiğinin altını çizen Cüneyt Çakır, “Bizler hakemliğe 1994 yılında başladığımızda, yaklaşık 4 sene klasman yükselmeden amatör kümede vazife yaptık. İstanbul’da olmanın avantajı ile bine yakın maç yönettim. O denli bir deneyim ile geldim. Babamın hakem olmasından ötürü camiayı çok âlâ tanıyordum. Topluluğun içindeydim. Oyun kurallarını biliyorum, oradaki insanların gösterdikleri çabayı görüyordum, zorlukları görüyordum. Hepsini yaşamış biriyim aslında. Şunu fark ettim. Memleketler arası alanda vazife yapan çok fazla sayıda Türk hakemi yoktu. Bunu başarmış şahıslarda aslında ferdî olarak başarmıştı. Kendi gayretleriyle, tırnaklarıyla kazıyarak gelmişlerdi. Ortada muhakkak bir sistem yoktu. Doğan Babacan hocamız, Allah rahmet eylesin, 70’li yıllarda Dünya Kupası maçı yönetmiş, Ahmet Çakır hocamız Avrupa Şampiyonası’nda misyon yapmış, lakin daha sonrası gelmemiş. Ben Avrupa’da seminerlere katıldığım vakit şunu anladım. Biz aslında kendi içimizde yaşıyoruz hakemliği” tabirlerini kullandı.
“Bana; ‘Sen Türk’sün, Müslümansın senin çok talihin yok’ dediler”
Hakemliğe başlarken hayallerinin olduğunu belirten Çakır, “2006 yılında birinci FIFA kokartını takmaya hak kazandığım vakit, hakemlik konusunda orada apayrı bir dünya gördüm. Ben hakemliğe başlarken hayallerim vardı. FIFA kokartını takmaya giderken, bana; ‘Sen Türk’sün, Müslümansın o yüzden senin çok bir bahtın yok’ dediler. Ne demek istediklerini anlayamadım. O yüksek motivasyonlu, hayalleri olan genç bir hakemi maalesef bu formda yolladılar o seminere. Lakin ben oraya gittiğim vakit, işin aslında o denli olmadığını gördüm. Çok farklı bir ortam vardı orada. Çok farklı bir bakış açısı vardı. Ülkeme döndüğümde ben bunu paylaşmak istedim. Paylaştığım mevzulardan bir tanesi de aslında başarılı bir maç direktörün, alanda başarılı bir performans sergilemenin en değerli şeylerinden bir adedinin grup olmaktan geçtiğiydi. Lakin bana; ‘Grupçu musunuz?’ dediler. Grup olmanın ne kadar değerli olduğu, yeterli bir takımla çok şey başarılabileceği sonra ortaya çıkt” halinde konuştu.
Türk hakemliğinde Jaap Uilenberg farkı
Cüneyt Çakır, Türk hakemliğinde asıl tesirin UEFA Hakem Konseyi Üyesi Jaap Uilenberg olduğunun altını çizerek, “Bizler UEFA’da, FIFA’da gelişen, çıkan yeni yorumları öğrenemiyorduk. Öğrendiğimiz vakit aslında iş işten geçiyordu. Zira orada bizden hiç kimse yoktu. Aslında hala yok. Oralarda yöneticilerle temsil edilmemiz lazım. Ama Jaap Uilenberg, Türkiye’ye geldikten sonra, burada çalışmaya başladıktan sonra çok şeyler değişti. Türk hakemliğinde Jaap Uilenberg’den öncesi ve sonrası vardır. Zira kendisi bize o denli bir bakış açısı getirdi ki. Yetenekli olabilirsiniz, çok çalışabilirsiniz, lakin birebir vakitte o bakış açısına da sahip olmanız gerekiyor. Orada olup biteni bilmeniz gerekiyor. Türk hakemliğine kattıkları çok fazladır. Gerçek yolu gösterdi, nasıl başarabileceğimizi gösterdi. Bize bunları sundu. Şayet başarmak istiyorsanız, bunları, bunları yapmanız gerektiğini gösterdi. Biz bunları bilmiyorduk. Fakat artık ortada bir sistem vardı. Biz o sistemle devam etmeye başladık. Sistem hoş işledikçe, gerçek işledikçe muvaffakiyet o vakit geliyor. Bence bu çok kıymetli. Şu anda TFF Liderimizin da bu tarafta çok değerli uğraşları ve çabaları var. Bunlardan bir tanesi hakem akademisi kurmak. Bence çok bedelli bir şey. Bu proje hayata geçtikten sonra, bunun ne kadar yararlı olduğu, hakikat projelerle, gerçek şahıslarla uygulandığı vakit ne kadar yararlı olduğunu hepimiz göreceğiz” sözlerini kullandı.
“‘4 yıl sonra burada olmalıyız, var mısınız?’ dedim”
2008 yılında Türk hakemlerinin Avrupa’da yalnızca ön eleme maçlarını yönetebilen bir profil çizdiğine vurgu yapan Cüneyt Çakır, “Temmuz-Ağustos aylarında maç yöneten, küme maçları başladıktan sonra ise televizyondan izleyen bir hakem topluluğu vardı. Evvel bir hayal kurmak gerekiyordu. 2008’de Ukrayna’da bir ön eleme maçı geldi bana. Güvenlik toplantısından sonra Kiev’i gezdireceklerini ve çok özel bir yere götüreceklerini söylediler. Gittiğimiz yer büyük bir inşaat alanıydı. Burasının, 4 yıl sonra yapılacak olan Avrupa Futbol Şampiyonası’nın açılış ve final maçlarının oynanacağı stadın inşaat alanı olduğunu söylediler. Onlar bunları anlatırken, ben vakitte bir seyahat yaptım ve ileriye gittim. Takım arkadaşlarımı yanıma çağırdım ve ‘4 yıl sonra burada olmalıyız, var mısınız’ dedim. Onlar da; ‘Varız” dediler. Çok çalıştık ve ne keyifli ki o statta hem açılış maçını yönettik, hem de final maçında bulunduk. En hoş şeylerden bir tanesi hayal kurmaktı” dedi.
“Türk hakemliği ismine çok olumlu değişiklikler yaptık”
FIFA’nın, Kolombiya’da düzenlediği bir turnuvaya davet edildiklerini söyleyen Cüneyt Çakır, “O turnuva Bogota’da yapılıyordu. Hakemler orada kalacak, atletik testler yapılacaktı. Tek sorun Bogota’nın deniz düzeyinden yüksekliğinin 3 bin metre olmasıydı. Bizim üzere deniz düzeyinde yaşayanlar için yürümesi bile çok sıkıntı olan bir yer. Bir fark oluşturmak ismine, Erzurum’a gittik. 2 bin 500 metre rakımda bir hafta kamp yaptık. Oradan Bogota’ya gittik. Ne kadar yanlışsız yaptığımızı orada gördük. Avrupalı hakemler çok zorluk yaşadılar. İdmanları tamamlayamadılar. Çıktıkları maçlarda fizikî olarak performans sergileyemediler. Biz hiç bir şey yokmuş üzere performansımızı ortaya koyduk. O bakış açısı çok kıymetliydi. Biz bunu Jaap Uilenberg’den aldık. FIFA ve UEFA’daki transferlerinden çok, başarabileceğimizi gösterdi. O, deneyimlerini sunarak bize katkı sundu, bize yol gösterdi. Evvel hayal kuracaksınız, sonra çalışacaksınız. Sistemli, hakikat, programlı bir biçimde ilerleyeceksiniz. Takım çok kıymetli. Takım dediğimiz yalnızca bir kaç bireyden oluşmuyor. Art planda görülmeyen kahramanlar da var. Sahiden Türk hakemliği ismine çok büyük, çok olumlu değişiklikler yaptık. Bundan sonra yeniden gerçek, planlı, programlı çalışmalarla Türk hakemliğinin, yüksek düzeylerde olan periyoduna, 3-4 hakemle temsil edilen günlere döneceğine inanıyorum” diye konuştu.
“Rahatsızlığımdan 40 gün sonra derbi yönettim”
23 Kasım 2014’te Muhteşem Lig’de yönettiği Gençlerbirliği-Kardemir Karabükspor maçında kötüleştiğini hatırlatan Çakır, “23 Kasım benim doğum günüm. O gün maçın 37. dakikasında sağ tarafıma çok şiddetli bir ağrı girdi. Kalp krizi geçiriyorum sandım. Son 5 dakikayı o denli tamamladım. Devre ortasında hastaneye gittik. Sağ akciğerimin söndüğünü öğrendim. ‘Futbol hayatı biter’ deseler de ben hekimime inandım. Tabibim; ‘Sen hakemliğe döneceksin. Çok sağlamsın’ dedi. 40 gün sonra derbi yönettim. Dönem sonunda da hayalini kurduğum Şampiyonlar Ligi finalini yönettim” açıklamasını yaptı.
“Saha içinde ne kadar düzgün irtibat kurarsanız, o kadar yararını görürsünüz”
Jaap Uilenberg’in, üç hakemin mentorluğunu yaptığını söz eden Cüneyt Çakır, “Jaan Björn Kuipers, Danny Makkelie ve benim mentorluğumu yaptı. Dünyanın en yeterli eğitimcilerinden birisi kendisi. Bizim değiştirdiğimiz şeylerden birisi polis-hakem dediğimiz yapılanmaydı. Motamot kuralları uygulayan, yöneticilere karşı halli, futbolculara karşı aralı duran ve kimseyle irtibat kurmayan bir hakemlik vardı. Aslında bizim değiştirmemiz gereken şeylerden bir tanesi bu. Hepimiz bu oyunun kesimiyiz. Hepimiz futbolu ileri götürmeye çalışıyoruz. O yüzden birbirimizi çok âlâ anlamalıyız. Bunun için de en değerli şeylerden bir tanesi irtibat. Saha içinde ne kadar düzgün bağlantı kurarsanız, o kadar yararını görürsünüz. İnsanların size itimadı, inancı artar. Bir karar verdiğinizde yanılgı yapabileceğinizi kabul eder” değerlendirmesinde bulundu.
“Hakemler hürmet görmek istiyorsa, hürmet göstermeli”
Hakemler ve oyuncular ortasındaki irtibatın kâfi düzeyde olmadığına dikkat çeken FIFA kokartlı eski hakem, “Hakemler hürmet görmek istiyorsa, hürmet göstermeli. Günümüzde, dördüncü hakemlerle teknik yöneticiler ortasında bağlantı giderek artıyor. Oyuncularla hakemler ortasındaki bağlantı kâfi düzeyde değil. Her geçen gün daha âlâ oluyor. Ben hakemliği bıraktığımda, medyada beni eleştirenler; ‘Hocam sizi çok eleştirdik. Hakkınızı helal edin’ dediler. Her şey futbolu geliştirme ismine yapılan bir yorum. Birbirimizi dinleyip, harekete geçmeliyiz. Bunu sağlarsak, işte o vakit çağdaş hakemlik denilen o şey kendi kendine oluşacak. TFF Liderimizin üzerinde durduğu en kıymetli kavram itimat. Bunu da en hoş formda sağlıyor. Birbirimize inanç duyalım” diyerek paneldeki kelamlarını tamamladı.
